JJ Cale mag dan al bijna zes jaar geleden het tijdelijke voor het eeuwige verwisseld hebben. Zijn unieke oeuvre zal nog lang verder leven, zo blijkt uit de eind vorige maand verschenen cd "Stay Around", een collectie songs van deze zanger / gitarist die nooit eerder gereleaset werd. Het is het eerste nieuwe Cale album sinds "Roll On", uit 2009. Feit is dat JJ Cale na al die jaren nog steeds gezien wordt als de grondlegger van de Tulsa sound, waarin Indiaanse spirit van de Native Americans verweven zit met de energie van het moderne oliegewin. Tulsa wordt ook gezien als de geboorteplaats van de western swing, wat deels de muziekstijl van JJ’s composities verklaart, met hun soepele, bedwelmende en dwingende ritmes.

Geboren in Oklahoma City op 5 december 1938, groeide John Cale op in Tulsa en verhuisde later naar Los Angeles, zijn vriend Leon Russell achterna. Het succes wilde echter niet komen en ook toen hij naar Nashville reisde, in de hoop op meer geluk, werd dit een grote desillusie. Pas in 1970 kwam er een kentering dankzij Eric Clapton die van "After Midnight" een hit maakte. Ook toen het geld bleef binnenstromen bleef JJ Cale echter een laidback leven leiden, het liefst rondtrekkend of zich verschuilend in zijn trailer. In zijn leven reikte zijn ambitie niet veel verder dan een Porsch, boot, huis en eigen opnamestudio, en later een bungalow aan de rand van de woestijn. "Bring Down The Curtain", de laatste song op "Rewind", en "Leaving In The Morning" uit het "Roll On" album waren een voorafschaduwing van zijn dood in 2013. Want op vrijdag 26 juli van dat jaar wordt de muziekwereld met slecht nieuws getroffen: J.J. Cale is op 74-jarige leeftijd bezweken aan de gevolgen van een hartaanval.

Dit nieuws van zijn overlijden kwam en ging zonder veel poespas in de pers. Wat begrijpelijk is voor een man die bewust onder de radar wilde leven. Ondanks zijn invloed en gerespecteerd aanzien schuwde Cale de publiciteit en vermeed hij de schijnwerpers niet. Cale's genre is altijd een integere unieke laidback muziekstijl geweest, aanstekelijke groove en zijn invloed op 20e eeuwse muziek was dan ook enorm. Het was vooral te horen in Eric Clapton, die er geen geheim van maakte om Cale te vieren en te eren. Bovendien gebruikte Clapton zijn roem om Cale op een genadige manier naar een breder publiek te brengen dat hij anders misschien niet zo leuk zou vinden. Andere fans zijn Beck en Neil Young, om er maar een paar te noemen. De gevarieerde lijst van artiesten die de nummers van JJ Cale hebben gespeeld is werkelijk indrukwekkend. Johnny Cash, Jerry Garcia, Bryan Ferry naar Captain Beefheart. Dan Auerbach en John Mayer zijn hem vandaag een enorme schuld verschuldigd. Cale creëerde een kenmerkend geluid en hij maakte er geen doekjes om. Hij benaderde de muziek altijd op zijn eigen voorwaarden en het sprak je aan of niet. Vanaf de eerste noot weet je wie het is. JJ Cale was een origineel.

"Stay Around" is de vijftiende studioplaat van Cale. Cales’ weduwe, de muzikante Christine Lakeland Cale en zijn vriend en manager Mike Kappus namen de tijd om deze postume collectie samen te stellen. En al bij de eerste beluistering, kan ik al meteen zeggen, is dat het geweldig zou zijn geweest als Cale nog wat langer was gebleven. "Lights Down Low" is een typische Cale song en grijpt je gewoon al bij de start. Dit is de sound van Cale die zonder veel ophef aan de slag gaat. Een nummer dat erin slaagt om zowel aanstekelijk ontspannen, maar toch licht onheilspellend te zijn. De release van het album werd voorafgegaan door de singles "Chasing You" en de titeltrack. Beide nummers hebben liefde als centrale thema. "Chasing You" is meer swingend en kon best een hit worden. Muzikaal is dit nummer echter weemoedig, en lyrisch is er een echt gevoel van wanhoop. Het meer rustigere "Stay Around" klinkt best ook wel commercieel zonder ooit uitverkocht te geraken. "Ain’t nowhere else you got to go, and neither do I", haalt Cale nonchalant aan. Dit is meer dan alleen maar een song met een romantische overtuiging. Er staat iets op het spel. Iets onuitgesproken.

Sluit je ogen tijdens het meer spookachtige "Winter Snow" en je staart net als Cale uit je raam, vecht tegen de koude kou en kijkt naar de witte vlokken die uit de lucht vallen. Daar tegenover hebben we op "Wish You Were Here" een zonnige, ontspannen banjoluifel die ons op zoek laat gaan naar onze zonnehoed, schommelstoel en veranda. Alles wordt gefilterd door Cale's delicate aanpak. U begrijpt waarom hij zich zo hardnekkig verzet tegen de mechanisatie van de muziekindustrie. Zijn muziek was een mooie constructie, gebracht uit natuurlijke elementen en de eenduidige visie van één man; te veel hardhandige inmenging van buitenaf zou de betovering zo gemakkelijk hebben verpletterd. Cale's levenswerk was gericht op het beschermen daarvan. Het eerste nummer dat Christine en John samen als een vierdelige combo hebben gebracht was "My Baby Blues". Het werd in 1977 op band opgenomen in de Bradley's Barn studio en is hier opgenomen, als een van de oudste songs in deze selectie en het enige nummer dat niet door JJ Cale zelf is geschreven. Het bijzondere aan dit Christine Lakeland Cale nummer is echter hoe mooi het geplaatst is tussen al het andere materiaal en bovendien de tijdloosheid van Cale's voordracht en dictie hier benadrukt.

"Stay Around" is samengesteld uit opnames die over vier decennia, het net werpen. Het bewijs voor zijn opnameaanpak is onmiskenbaar te horen, want alle nummers zijn al geproduceerd volgens de Cale standaard. Hij heeft vroeger duidelijk niet zomaar songs opgenomen al wetende dat het niet op de volgende geplande release zou verschijnen, het lijkt er eerder op dat hij wist dat elk nummer uiteindelijk zijn moment zou hebben. Het is dan ook verbazingwekkend hoe deze plaat subtiele afleidingen heeft in elk nummer en toch behoudt het het gevoel dat al deze muziek deel uitmaakt van één en dezelfde reis. Er zijn hier misschien geen verrassingen, maar dit is JJ Cale zoals je hem altijd hebt gekend. Deze troubadour was een songsmid die zijn muze met ongelooflijke zorg, aandacht en een individuele magische flair diende en die ervoor gezorgd heeft dat hij niet gereproduceerd of vervangen zal worden. Absoluut één van de groten.